Próby utożsamiania seksualności człowieka z działaniami instynktownymi od wielu lat były przedmiotem ostrych kontrowersji. Przyjmuje się, że instynkt odznacza się przymusem do określonego rodzaju aktywności. Aktywność ta wynika więc nie z działania woli, lecz jest skutkiem niezależnej od niej podniety. W tym sensie instynkt nie może być rozpatrywany jako samodzielna siła, lecz jako pobudzenie organizmu (ujmowanego jako całość), które uwidacznia się w zachowaniu. Ponieważ organizm człowieka nie może być rozpatrywany jako mechanizm składający się z osobno funkcjonujących części, lecz jest biologiczną, energetyczną całością, „instynkt” staje się formą aktywności życiowej charakterystycznej dla indywidualnego osobnika, lecz podlegającą prawom gatunku. Aktywność ta ujawnia się w różnych okolicznościach, które pozostają w związku z celem życia osobnika dostosowana do tego celu pojawia się i przebiega spontanicznie, bez konieczności istnienia uprzednich doświadczeń lub oddziaływań wychowawczych.
W powyższych rozważaniach, oprócz innych ich mankamentów, nie uwzględniono roli i znaczenia procesu uczenia się u człowieka, który – w odpowiednich warunkach – nie tylko może zmodyfikować działania instynktowne, lecz nawet wywołać aktywność seksualną niezgodną z „instynktem”. Obuchowski (1977, s. 226), charakteryzując potrzebę jako „właściwości człowieka, które powodują, że bez zaistnienia określonych warunków nie może on prawidłowo funkcjonować”, nawiązuje do zachowań instynktownych, w których istnienie potrzeby cechuje się wrodzoną wiedzą o przedmiocie potrzeby oraz umiejętnością jej zaspokojenia. Jednakże stosunkowo niewielki trening społeczny u dzieci wystarcza, aby zaczęły realizować zachowania sprzeczne z potrzebami. Konkludując autor pisze (s. 227) „To samo uczenie się, które spowodowało, że zwierzęta wyższe zdobyły tak wysoki poziom elastyczności w przystosowaniu się do zmiennych warunków środowiska bez konieczności zmian budowy swojego organizmu, równocześnie pozbawia je możliwości wykorzystywania doświadczenia gatunku”.